SAFRANBOLU'DA 360 YILLIK 'YEMENÄ°CÄ°LER ARASTASI' HÄ°ZMET KÜLTÜRÜNÜ SÜRDÜRÜYOR
UNESCO Dünya Miras Listesi'nde yer alan ve "En iyi korunan 20 kent" arasında bulunan Karabük'ün Safranbolu ilçesinde 48 dükkandan oluÅŸan 360 yıllık ‘Yemeniciler Arastası’ aradan geçen yıllara raÄŸmen iÅŸlevselliÄŸini sürdürmeye devam ediyor.
Köprülü Mehmet PaÅŸa Camisi'ne bitiÅŸik ÅŸekilde 1661'de kurulan Yemeniciler Arastası tarihe tanıklık etmeyi sürdürüyor. 48 ahÅŸap dükkandan oluÅŸan 360 yıllık tarihi arastada yemenicilik 1950’li yılların sonuna kadar önemli bir zanaat kolu olarak görüldü.
Osmanlı geleneğinde bir dini yapının yanına kurulan arastada caminin zorunlu giderleri, buradaki gelirlerle karşılanıyordu.
Geleneksel el sanatlarının merkezi haline getirilen ve hizmet kültürünü sürdüren Yemeniciler Arastası, Milli Mücadele sırasında imkanlar dahilinde ordunun ayakkabı ihtiyacını karşılamıştı.
AraÅŸtırmacı Yazar Aytekin Aytekin, Ä°hlas Haber Ajansı (Ä°HA) muhabirine yaptığı açıklamada, Safranbolu’nun yaÅŸam dersleri veren, yaÅŸamın iÅŸlevselliÄŸi ve geleceÄŸe taşınması baÄŸlamında çok özel bir örnek olduÄŸunu söyledi.
Yemeniciler Arastası ile ilgili bilgi veren Aytekin, “Bunlar Osmanlı geleneÄŸinde mutlaka bir dini yapının yanında yer alır. O dini yapı dediÄŸimiz caminin zorunlu giderleri bu arastadaki gelirlerin bir bölümü ile karşılanıyor. Cennetmekan Köprülü Mehmet PaÅŸa Safranbolu’da bir müddet görevde kalmış. 1661 yılında yaptırdığı cami avlusu, ÅŸadırvanı, muvakkithanesi, kütüphanesi ile bir yerleÅŸim ÅŸeklinde arastada Safranbolu’nun tabakhanesinde üretilen ürünlerin ayakkabıya dönüÅŸtüÄŸü bir çarşı. Köprülü Mehmet PaÅŸa Camii’nin yanındaki bu arasta yemenicilere iliÅŸkin. Ondan 100 sene sonra Safranbolu’da sadrazam olan Ä°zzet Mehmet PaÅŸa’nın yaptırdığı caminin yanında Demirciler Çarşısı vardır. Yani Safranbolu’nun her sokağında o sokaÄŸa uygun esnaf topluca çalışırlar” diye konuÅŸtu.
“Törenlerin yapıldığı özel bir yer”
Arastanın çıraklık, kalfalık törenlerinin yapılması açısından önemli bir konuma sahip olduÄŸunu ifade eden Aytekin, “Bu bir eski zaman tanığı, geleneksel yaÅŸamında çok iÅŸlevsel sürdürmesine, planı ile özel bir tat verir. Lonca mesleki kuralların konduÄŸu piyasa koÅŸullarının belirlendiÄŸi ve esnafın göreve kabulü, yani kalfalık çıraklık törenlerinin yapıldığı özel bir yer. Åžu anda önünde bulunduÄŸumuz yerde dua meydanı, yiÄŸitbaşı dediÄŸimiz buradaki esnafların yöneticisi konumunda olan kiÅŸinin buradaki esnafa yemin ve dua ettiÄŸi yerdir. Buraya gelen 4 yıl çalıştıktan sonra çıraklıktan kalfalığa geçer. Bu kahvede onun duası yapılır. Daha sonra usta olur. Usta olduktan sonra ÅŸed töreni var” dedi.
“Dayanışma içerisinde hizmet kültürü sergileniyor”
Yemeniciler Arastası’nın metruk bir vaziyetteyken eski Kültür Bakanı Ahmet Taner Kışlalı tarafından kamulaÅŸtırılarak geleneksel el sanatlarının merkezi haline geldiÄŸini dile getiren Aytekin ÅŸunları söyledi: “Safranbolu’nun Dünya Mirası Listesi’ne girmesi turizmde ünlenmesi ile burası yeni yaÅŸama göre iÅŸlevlendirildi. Åžimdi burada geleneksel el sanatları pazarlama ve üretim noktası. Her dükkanda becerilerini yansıtan ustalarımız var. Arastanın ruhunda birlik ve beraberlik dayanışma içerisinde hizmet kültürü sergileniyor. Bugün de eski bir zaman tanığının çok iÅŸlevsel konumunu görüyoruz.”
